Geen belastingcontroles meer maar horizontaal toezicht

In het zomerakkoord werd ook beslist om het controlesysteem van de fiscus tegen het licht te houden. In plaats van een ‘conflict-model’ wil men in België overstappen naar een ‘samenwerkingsmodel’. Hierdoor zou het horizontaal toezicht naar Nederlands model centraal staan. Maar wat is dat juist: horizontaal belastingtoezicht. Wordt uw boekhouder of accountant in de toekomst uw nieuwe belastingcontroleur? Tijd om eens over het muurtje naar onze noorderburen te kijken en na te gaan hoe dit in België er uit zou kunnen zien.

In het klassieke controlemodel gebeurt de controle achteraf. Pas na de indiening van de aangifte wordt de controle opgestart en kan de onderneming voor onaangename verassingen komen te staan.

Bij horizontaal toezicht werkt de fiscus samen met de boekhouder of accountant. De fiscale administratie gaat er van uit dat de boekhouder of accountant werkt volgens vooraf overeengekomen normen en dat de ingediende aangiften correct zijn (= convenantaangiften).

De samenwerking rond horizontaal toezicht heeft een belangrijk aantal voordelen voor de ondernemingen. Zo heeft elk bedrijf één aanspreekpunt bij de belastingadministratie en krijgt ze snel toelichting en uitleg wanneer ze bepaalde fiscale problemen vooraf aftoetst. De rechtszekerheid over de gevestigde aanslagen wordt veel groter, de aanslagen worden sneller gevestigd, tegoeden inzake btw en belastingen worden sneller terugbetaald en de controles worden grotendeels overbodig en vervangen door overleg.

Het horizontaal toezicht richt zich zowel op grote bedrijven als op de kmo’s en is vrijwillig. De ondernemingen kiezen zelf of ze instappen in het systeem of niet.

Bij het horizontaal toezicht voor de kmo’s worden afspraken gemaakt met alle partijen die bij het aangifteproces betrokken zijn. Hierbij wordt samengewerkt met zowel de beroepsinstituten (IAB, BIBF,...), de fiscale dienstverleners (boekhouders, accountants,…), de sectororganisaties en de kmo’s zelf. Op elk niveau worden afspraken schriftelijk vastgelegd in convenanten.

Koepelconvenanten met de beroepsinstituten (IAB, BIBF,…)

Tussen de beroepsinstituten en de fiscale administratie worden koepelconvenanten afgesloten over het horizontaal toezicht met als belangrijkste speerpunten:

• Het is de verantwoordelijkheid van de instituten om de kwaliteitseisen van de deelnemende leden vast te stellen en zo nodig aan te passen.
• De beroepsinstituten zien er ook op toe dat de processen van kwaliteitsbeheersing binnen de deelnemende kantoren voldoen aan de kwaliteitseisen door middel van periodieke reviews.
• De beroepsinstituten, deelnemende kantoren en de ondernemingen stemmen hun werkwijzen zo op elkaar af dat de ingediende aangiften voldoen aan de wetgeving en vrij zijn van materiële fouten.

Hier tegenover staat de belastingadministratie vertrouwt op de professionaliteit van het beroepsinstituut en haar deelnemende leden.

Fiscaaldienstverlenersconvenanten met de boekhouders en accountants

De leden van de instituten (boekhouders, accountants,…) kunnen zich vervolgens vrijwillig aansluiten bij een koepelconvenant. Hierbij gaan ze een aantal belangrijke kwaliteitsverbintenissen aan in een dienstverlenersconvenant.

Hierbij is o.a. vereist dat het kantoor een systeem van kwaliteitsbeheersing heeft geïmplementeerd en dit door de beroepsinstituten wordt gecontroleerd door middel van periodieke reviews.

Wanneer het deelnemende kantoor zich baseert op gegevens en informatie die door cliënten en/of derden zijn aangeleverd, heeft het deelnemende kantoor een zorgplicht voor de kwaliteit van deze gegevens en informatie, met het oog op de aanvaardbaarheid van de aangifte.

Het deelnemende kantoor legt ingenomen of in te nemen relevante (fiscale) standpunten spoedig en proactief voor aan de belastingadministratie. Optimalisaties en fiscale constructies worden vooraf afgetoetst met de fiscus en in akkoord uitgevoerd.

De deelname van de ondernemingen

Een onderneming die gebruik wil maken van de voordelen van horizontaal toezicht moet een boekhouder of accountant kiezen die voldoet aan de hiervoor vermelde kwaliteitseisen en is toegetreden tot het horizontaal toezicht.

Indien dit het geval is kan de onderneming samen met de boekhouder of accountant bekijken of horizontaal toezicht tot de mogelijkheden behoort.

Indien de onderneming wenst toe te treden tot het horizontaal toezicht moet een deelnameformulier worden ondertekend waarin volgende verbintenissen worden aangegaan:

• dat zij een relatie met de fiscus wil op basis van vertrouwen, begrip en transparantie
• dat zij de gegevens voor het opmaken van de convenantaangifte tijdig, juist en volledig aanlevert aan het kantoor
• dat zij de verschuldigde belasting juist, tijdig en volledig wil betalen

Na het ondertekenen van de deelnemersverklaring profiteert de onderneming van de voordelen die horizontaal toezicht met zich meebrengt.

• ze krijgt snel duidelijkheid en hoeft niet lang te wachten op haar aanslag.
• ze krijgt minder controles, omdat convenantsaangiften alleen nog beperkt steekproefsgewijs worden gecontroleerd.
• vragen en opmerkingen worden snel beantwoord. De boekhouder of accountant krijgt namelijk een vast aanspreekpunt bij de belastingadministratie. Mocht hij bij het opstellen van de aangifte voor twijfelpunten komen te staan, dan bespreekt hij die met de fiscus voordat hij de aangifte indient. Dat vergroot de rechtszekerheid en zorgt dat de aangiften sneller kunnen afhandelen worden.

De controle verdwijnt uiteraard niet volledig. De belastingadministratie gaat steeksproefsgewijze de convenantaangiften controleren volgens de uitgangspunten van de controle-aanpak. Indien de onderzochte aangifte niet aanvaardbaar is wordt in overleg met het kantoor onderzocht waar de oorzaak ligt. Naast de aanpassing van de aangifte wordt nagegaan hoe de werkprocessen van het kantoor en/of de ondernemingen kunnen worden verbeterd.

Sectorafspraken of sectorconventanten

In Nederland worden ook sectorafspraken gemaakt of sectorconventanten afgesloten. Bij een eigen vorm van toezicht binnen een sector, kan dat leiden tot het afsluiten van een horizontaaltoezichtconvenant. Is er geen eigen vorm van toezicht bij de sectororganisatie aanwezig, dan kunnen wel sectorafspraken over fiscale zaken worden gemaakt (= overlegplatform).

Ook in België kan dit duidelijk zijn meerwaarde hebben. Denk maar aan de recente aanslagen geheime commissielonen waarmee bepaalde ziekenhuizen momenteel worden geconfronteerd wegens het foutief opstellen van de inkomstenfiches op naam van de artsenpools in plaats van op naam van de individuele artsen. Door goede sectorafspraken kunnen dergelijke problemen in de toekomst worden vermeden.

Conclusie

De invoering van het horizontaal toezicht zal een mentaliteitswijziging vereisen van zowel de ondernemers, boekhouders, accountants als van de fiscale controleambtenaren. De invoering gebeurt vrijwillig op basis van vertrouwen, begrip en transparantie. Fiscaal wantrouwen wordt vervangen door vertrouwen…